- Nguồn gốc:
Cúng sao giải hạn vốn là một nghi thức trong Đạo giáo của Lão Tử, có nguồn gốc từ Trung Hoa. Sau 1000 năm chịu ách đô hộ, cũng như do sự giao lưu văn hoá giữa 2 nước do có chung đường biên giới dài trên đất liền, mà nghi thức này cũng ăn sâu vào tiềm thức nhiều người Việt.
- Sao là gì? Tại sao phải cúng sao giải hạn?
Theo quan điểm của Đạo giáo và các nhà chiêm tinh xưa, trên bầu trời có tất cả 9 ngôi sao lớn, luân phiên nhau trong 9 năm rồi lại lặp lại. 9 ngôi sao ấy lần lượt là Thái Dương, Thái Âm, Mộc Đức, Vân Hớn, Thổ Tú, Thuỷ Diệu, La Hầu, Kế Đô, Thái Bạch.
Mỗi người trong mỗi năm đều có một ngôi sao chiếu mệnh, trong đó có sao tốt và sao xấu. Năm nào được sao tốt chiếu thì sức khoẻ an khang, làm ăn phát đạt, năm nào phải sao xấu thì gặp nhiều chuyện xui rủi, bệnh tật, thất bại, hay còn gọi là vận hạn. Chính vì vậy mà có cúng sao giải hạn (hay dâng sao giải hạn), mục đích là để giải trừ những vận xui có thể xảy ra trong năm sao xấu chiếu mệnh.
Vì nghi thức này vốn dĩ của Đạo giáo, nên trước đây chỉ được thực hiện ở các đình, đền. Những năm sau này, để phù hợp với các địa phương nơi người dân chịu ảnh hưởng quá sâu sắc từ tín ngưỡng này, các tu sĩ Phật giáo cũng tiến hành tổ chức dâng sao giải hạn chứ trong Phật giáo vốn dĩ không có nghi thức này.
Tuy nhiên, nghi lễ dâng sao giải hạn ở các chùa không nặng phần giải trừ xui rủi mà chủ yếu diễn ra như một buổi cầu an cho gia đình quý Phật tử được an lạc, hạnh phúc, cầu lợi ích cho đời, cho thế gian. Lễ vật cũng chỉ đơn giản gồm hoa quả nhang đèn dâng lên chư Phật.
- Nghi thức cúng sao giải hạn:
9 ngôi sao chiếu mệnh, được chia ra thành 3 nhóm: tốt, xấu và trung.
Sao tốt gồm có Thái Dương, Thái Âm, Mộc Đức
Sao xấu gồm La Hầu, Kế Đô, Thái Bạch
Còn 3 sao Vân Hớn, Thổ Tú, Thuỷ Diệu được xem là sao trung.
Tuy nhiên cũng tuỳ vào bản mệnh, giới tính mà các sao có cát có hung, không phải sao nào cũng tốt hoàn toàn hay xấu hoàn toàn.
Theo quan niệm dân gian, 9 ngôi sao này chỉ xuất hiện vào những ngày nhất định trong tháng. Nếu muốn cúng sao cũng phải dựa theo đó mà tiến hành. Cụ thể:
Sao Thái Dương: 27 âm lịch hàng tháng
Sao Thái Âm: 26 âm lịch hàng tháng
Sao Mộc Đức: 25 âm lịch hàng tháng
Sao La Hầu: 8 âm lịch hàng tháng
Sao Kế Đô: 18 âm lịch hàng tháng
Sao Thái Bạch: 15 âm lịch hàng tháng
Sao Vân Hớn: 29 âm lịch hàng tháng
Sao Thổ Tú: 19 âm lịch hàng tháng
Sao Thuỷ Diệu: 21 âm lịch hàng tháng
Để giảm trừ vận hạn, người ta sẽ cúng sao hàng tháng trong suốt 12 tháng trong năm tại nhà hoặc tại các đình, đền (và chùa). Lễ vật gồm có hương, hoa, ngũ quả, trầu, rượu, nước, tiền vàng, gạo, muối. Lễ xong thì hoá cả tiền vàng, văn khấn, bài vị.
- Có nên cúng sao giải hạn?
Trong vài năm trở lại đây, hình ảnh những đoàn người xếp hàng dài, đầu đội mâm lễ đầy ứ, chen lấn xô đẩy nhau trước cổng chùa để dâng lễ cúng sao vô tình khiến cho hình ảnh nơi tôn nghiêm trở nên xấu xí, và cũng tạo cái nhìn thiếu thiện cảm với nghi thức cúng sao giải hạn. Vậy, cúng sao giải hạn có xấu không? Và chúng ta nên có thái độ với nghi lễ này như thế nào cho đúng?
Theo Hoà Thượng Thích Thiện Bảo – Phó ban Hoằng pháp Trung ương giáo hội Phật giáo Việt Nam, Trưởng ban Thông tin – truyền thông Phật giáo TP. HCM: Thực ra, sự bình an hạnh phúc phải do con người tạo dựng trên tinh thần mỗi người hãy thực hiện nếp sống tốt trong suy nghĩ, hành động mà Đức Phật đã dạy: “Nguyện bỏ các việc ác, làm các việc lành, giữ tâm ý trong sạch.”
Dù cho có chăm cúng sao giải hạn đến đâu mà tâm không trong sạch, làm những việc trái với pháp luật thì việc dính vòng lao lý (vận hạn) là điều không tránh khỏi.
Tuy nhiên, nói đi thì cũng phải nói lại, ước muốn bình an là ước muốn rất chính đáng của con người. Hơn nữa, tín ngưỡng về sao chiếu mệnh đã ăn sâu vào trong tiềm thức của nhiều người, thế nên khi đến năm sao xấu không tránh khỏi nảy sinh tâm lý lo lắng bất an, khiến vận rủi chưa đến thì chính bản thân đã run sợ, tự gây ra hư hỏng đổ vỡ, hao mòn sức khoẻ. Vì vậy, cúng sao giải hạn cũng là một nhu cầu chính đáng của con người. Cúng sao giải hạn, nếu chỉ dừng lại như một nghi thức cầu an, giúp trấn tĩnh tinh thần, yên lòng chắc dạ, không biến tướng thành hình thức buôn thần bán thánh, đổi chác với cõi tâm linh thì không có gì đáng lên án cả. Khi đó, cúng sao cũng sẽ nhẹ nhàng như một buổi đi chùa lễ Phật, khiến tâm người cúng được bình an sáng rõ, từ đó công việc, cuộc sống cũng trở nên khởi sắc, thuận lợi hơn.
Và hãy luôn nhớ rằng, chính thái độ, cách hành xử của chúng ta đối với tất thảy mọi việc tốt xẩu xảy đến mới quyết định trực tiếp đến vận số của chúng ta sau này!
